Làm gì khi con là "Kẻ Bắt Nạt"?
Khi nhắc đến bắt nạt, phần lớn phụ huynh đều lo lắng khi con họ đánh em hay bị bạn bắt nạt. Vậy khi con là đứa trẻ “biết” đi bắt nạt bạn khác thì sao? Việc dạy con không để ai bắt nạt bằng cách “đánh nhầm còn hơn bỏ sót” có thật sự tốt và không có mặt trái hay không?
Ngay từ khi còn nhỏ, con cần được giáo dục rằng bạo lực là sai, làm đau người khác là sai, cho dù mục đích của con có là gì đi nữa. Có nhiều cách cư xử ôn hoà và văn minh hơn mà vẫn đạt được điều mình muốn. Khi một đứa trẻ được cổ vũ dùng bạo lực để giải quyết vấn đề, chúng sẽ ngày càng hung hăng và hiếu chiến.
Nếu bạn là phụ huynh có con hay “thượng cẳng chân, hạ cẳng tay”, hãy thường xuyên để mắt đến con mình và lập tức gỡ con ra khỏi tình huống trước khi con kịp gây tổn thương cho người khác. Cha mẹ không cần la mắng hay đưa hình phạt ngay lập tức, hãy nhẹ nhàng hướng dẫn con cách cư xử đúng. Dù là đứa trẻ “cục súc” nhưng con vẫn đang học, con cần bạn hướng dẫn. Đừng nghĩ rằng trẻ con xô xát thôi có gì đâu. Khi con bạn là tác nhân gây tổn thương (dù vô tình) cho trẻ khác, bạn phải có trách nhiệm. Đừng để đến một ngày con nhận ra: “À, thì ra bạo lực lại hiệu quả đến vậy” thì đã quá muộn.
Mọi thông điệp cha mẹ gửi đến con phải thống nhất. Đừng một mặt thì lên án, ngăn cản con khi có các phụ huynh khác ở đó; nhưng về nhà lại hãnh diện kể với người thân hôm nay con đã “chiến đấu” giỏi như thế nào. Khi các thông điệp đầy mâu thuẫn, trẻ sẽ học được thêm từ cha mẹ tính dối trá, lươn lẹo.
1. Cha mẹ cần phải nghiêm túc và đồng cảm nhiều hơn.
Cha mẹ phải thật sự sát sao và để mắt đến trẻ, tìm hiểu xem tại sao con bắt nạt người khác. Những đứa trẻ hạnh phúc và được cha mẹ lắng nghe, giúp đỡ sẽ không bao giờ đi bắt nạt.
2. Cha mẹ có đã và đang làm gì đó khiến con cảm thấy không công bằng, ấm ức hay bị cô lập không?
Cách cha mẹ xử lý hành vi xấu của con có khác biệt khi có khách và không có khách đến nhà (có khách thì nhẹ nhàng chỉ bảo, không có khách thì cùng hành vi đó con ăn đòn no)? Cha mẹ có thường xuyên đánh, quát, dọa nạt con để bắt con nghe lời? Có hay thiên vị các anh chị em khác trong nhà? Có thường gạt con qua một bên và cằn nhằn “bố/ mẹ bận lắm” rồi dán mắt vào điện thoại khi trẻ muốn cha mẹ chơi cùng hay lắng nghe điều gì đó?
Nếu câu trả lời cho bất kì câu hỏi nào bên trên là có, thì trẻ chỉ đang lặp lại hành vi của chính cha mẹ lên người khác: thao túng, không thấu hiểu, không đồng cảm và bạo lực. Trẻ không cố tình, chỉ đơn giản là trẻ chưa từng được đối xử bằng cách nào tốt hơn, đó là những điều duy nhất con học được từ người chăm sóc.
3. Để thay đổi, hãy dẹp tự ái và sĩ diện sang một bên và ngồi xuống xin lỗi con.
Nếu bạn vẫn không biết mình sai ở đâu, hãy chân thành hỏi trẻ. Có rất nhiều việc người lớn cho phép mình quyền quên, quyền không để ý nhưng lại là nhát rìu chặt lên thân cây với trẻ, mãi mãi không bao giờ biến mất. Khi con nói, đừng cố thanh minh mà hãy thành tâm lắng nghe. Đây là lúc bạn cần đồng cảm với con thay vì cố chứng minh mình đúng hay mình không cố tình. Nói với con tất cả những gì bạn nhận ra bạn đã sai và hãy thật sự cùng con cố gắng. Việc đánh, phạt con trong trường hợp này chỉ càng đẩy con đi xa hơn và hành động sẽ ngày càng hung hăng hơn.
Cuối cùng, đừng quá dằn vặt hay trách móc bản thân vì những hành động mà ở thời điểm làm, bạn không biết là nó đã sai. Ngã ở đâu đứng lên ở đó. Sai ở đâu thì sửa ở đó. Con sẽ cảm nhận được yêu thương của bạn khi bạn dũng cảm thừa nhận sai lầm và sửa chữa. Không những thế, bạn đã dạy con thêm một bài học lớn về sự dũng cảm thật sự. Bạn của ngày hôm nay đã tốt hơn hôm qua - hãy tự hào về điều đó.
Alicia Vu (Quỳnh)